Nagpadayon pa ang registration alang sa National Coconut Farmers Registration System (NCFRS) sa buhatan sa Philippine Coconut Authority (PCA).
Mao kini ang gitataw ni OIC Provincial Coconut Development Manager Danny “Daboy” Ramos sa PCA Northwestern Leyte and Biliran dili pa lamang dugay.
Kahinumdoman nga gipahigayon sa dakbayan sa Baybay ang Information Caravan on the Coconut Farmers and Industry Development Plan (CFIDP) diin gitataw ni PCA Regional Manager III Joel O. Pilapil nga kadto lang mga narehistrong mag-uuma sa lubi ug mga trabahante sa kalubihan ang makabenepisyo sa mga programa ubos sa Republic Act 11524 o ang Coconut Farmers and Industry Fund Act.
Nunot niini, gi-awhag ni OIC Provincial Coconut Development Manager Ramos ang tanan nga mga katawhan nga nagsalig sa lubi sa ilang kapanginbuhi-an sa pagparehistro gilayon sa ilang buhatan. “Ang mga nanag-iya og 5 hectares nga kalubihan paubos, mga farmer laborer o farm worker, mga owner-tiller, bisan ang mga saop pwede basta giila sila sa mga tag-iya sa yuta nga ilang gisaopan, pwedeng magparehistro sa NCFRS, hasta ang mga sobra sa 5 hectares ang kalubihan, pwede gihapong mag-register sa NCFRS kay naa man ‘sab lain nga programa ang gobyerno para ilaha,” dugang pa ni Ramos.
Angayang masayran nga segun sa RA 11524, kinahanglan nga ma-finalize na sa PCA ang listahan sa tres milyones (3M) ka mga coconut farmers sa tibuok Pilipinas human sa noventa (90) ka adlaw, gikan sa effectivity sa maong balaod kaniadtong Marso 13, 2021, apan wala kini nila naapas gumikan sa pandemya. Busa, human gilunsad ang CFIDP dinhi sa dakbayan sa Baybay kaniadtong Septiyembre 28, 2022, subling nag-awhag ang PCA sa pagparehistro sa mga coconut farmers aron makapahimulos gayud sila sa mga programa nga gilatid sa gobyerno alang kanila.
Gibutyag ni Ramos nga 404,000 ka mga coconut farmers ang kinahanglan nga marehistro sa Region 8 samtang, segun sa ilang gipahigayon nga NCFRS Registration sa tuig 2018, gibutyag ni Ramos nga mikabat sa 5,913 ang nakaparahistro nga mga coconut farmers sa dakbayan sa Baybay didto sa ilang buhatan. Nunot niini, dungan sa updating sa listahan ug sa registration sa mga bag-ong mga coconut farmers, 6,800 ka mga coconut farmers ang ilang target nga marehistro sa dakbayan sa Baybay.
Gibutyag ni Ramos nga miadto na sila sa mga barangay aron magpahigayon og Registration Orientation apan daghan ang mga registration forms nga wala na nahibalik sa ilang buhatan.
Nunot niini, gibutyag ni Ramos nga sigurado lang nga nahilakip sa NCFRS ang usa ka coconut farmer kon nakadawat na siya sa iyang Enrolment Client’s Copy diin makita ang iyang Reference/Control Number. “So, bisan pakon naka-fill up na mo sa form sa una pa pero wala mo makadawat sa enrollment client’s copy, nagpasabot kana nga wala pa mo marehistro sa NCFRS ug dili gihapon kamo mo-qualify sa mga programa ubos sa CFIDP,” dugang pa ni Ramos.
Busa, gi-awhag ni Ramos ang mga coconut farmers dinhi sa dakbayan sa Baybay nga muadto gayud sa ilang opisina nga anaa mahimutang sa Zone 18 ‘ning dakbayan tungod kay aduna silay mga staff nga maka-assist kanila sa pag-fill-up sa registration form ug aron madawat usab nila dayon ang ilang Enrolment Client’s Copy.
Angayang masayran nga atol sa information caravan, gitataw usab ni PCA 8 Regional Manager Pilapil nga tumong sa CFIDP nga mahatagan ug giya o direksiyon ang nagkadaiyang mga ahensiya sa kagamhanan nga gitahasan sa pag-implementar sa mga programa nga gilatid sa nahisgotang balaod.
Matud pa niya nga diez bilyones ka pesos (P10B) ang gigahin nga pondo sa unang tuig pa lang sa implementasyon sa RA 11524 nga naglangkob niining mosunod: 1) Social Protection; 2) Coconut Farmers Organization and Development; 3) Hybridization; 4) Community-based Farm Enterprise Development; Farm Rehabilitation and Improvement; 5) Integrated Coconut Processing in downstream products Shared Facility Processing; 6)Support Services; 7) Innovative Research Projects and their Practical Application on Coconut Processing Production and Distribution; ug 8) Monitoring and Evaluation. (Marissa M. Cano, City Information Officer, Baybay City, Leyte)
###