“Kon walay kitikiti, walay lamok ug kon walay lamok, walay dengue.” Mao kini ang kanunay nga pahinumdom nga giluwatan ni City Health Officer Dr. Norberto P. Oja sa City Health Office ‘ning dakbayan.
Nunot niini, walay puas ang pagpahinumdom sa mga kawani sa CHO ‘ning dakbayan sa mga molupyo ‘ning dakbayan nga sundon sa kanunay ang 4S in Dengue Prevention and Control aron kalikayan ang dengue. Gilangkoban kini sa Search and destroy mosquito breeding sites, Self-protection measures, Say no to indiscriminate fogging, ug Seek early consultation.
Kahibalo-an nga giluwatan sa Department of Health Eastern Visayas Center for Health and Development (DOH-EVCHD) ang Health Advisory No. 2023-002 (January 30, 2023) nga nagpahimangno sa malahutayon nga kampanya batok sa dengue gumikan sa padayon nga pagsaka sa mga kaso sa dengue dinhi sa Sidlakang Kabisay-an.
Angayang masayran na pinasikad sa 2022 Annual Surveillance Report sa Regional Epidemiology and Surveillance Unit (RESU) Eastern Visayas, mikabat sa 6,794 ang natala nga mga kaso sa dengue sa miaging tuig diin 20 ang gikatahong namatay. Segun pa sa maong report, mas taas kini og bali’g 77% kon itandi sa natala nga mga kaso sa dengue dinhi sa Rehiyon Otso sa tuig 2021 diin walay gikataho nga namatay.
Samtang, giluwatan sa DOH-EVCHD ang naghisgotang Health Advisory tungod kay atol sa 3rd morbidity week sa bulan sa Enero ‘ning tuiga, 210 na ka mga kaso sa dengue ang natala sa RESU Region 8 diin 190 o 90% sa mga pasyente ang na-ospital ug nga gikan sa lalawigan sa Leyte ang labing daghan nga mga kaso (84).
Segun sa maong Health Advisory, posibleng mosaka pa ang mga kaso sa dengue dinhi sa Rehiyon Otso sa unang tulo (3) ka bulan ‘ning tuiga gumikan sa padayon nga pag-ulan nga dala sa Hanging Amihan (Northeast Monsoon). Busa, ilang gi-awhag ang mga katawhan, lakip na ang mga Lokal nga Kagamhanan, nga sundon gayud sa kanunay ang 4S in Dengue Prevention and Control.
Nunot niining maong kalambo-an, subling gipahinumdoman ni Baybay City Mayor Hon. Jose Carlos L. Cari ang mga Punong Barangay nga palihokon ang ilang mga Barangay Dengue Brigade aron kalikayan ang pagsaka sa kaso sa dengue dinhi sa dakbayan sa Baybay.
Angayang masayran nga segun pa ni CHO Surveillance In-Charge Nurse Kristine Shayne Abarquez Casto mikabat sa 573 ka mga kaso sa dengue ang nataa sa ilang buhatan sa miaging tuig (2022).
Samtang, labing daghan nga mga kaso sa dengue ang natala niining mosunod nga barangay: Gabas (44), Pangasugan (37), Poblacion Zone 23 (33), Poblacion Zone 1 (29), Candadam (25), Guadalupe (24), San Agustin (18), Marcos (17), Hibunawan (15), Hipusngo (13), Kilim (13), Pomponan (13), ug Sta. Cruz (13).
Segun pa sa 2022 Report on Dengue Cases nga gihimo ni Ms. Castos, upat (4) ka bulan ang pinakabata nga nasakit sa dengue sa miaging tuig dinhi sa dakbayan sa Baybay ug 88 anyos usab ang pinakatigulang. Samtang, 4-21 anyos ang kasagarang nasakit sa dengue dinhi sa dakbayan sa Baybay (20-29 cases). (Marissa M. Cano, City Information Officer, Baybay City, Leyte)
###